نشریه دانشنامه حقوق اقتصادی یک نشریه علمی و بین رشته ای در زمینه های اقتصاد و حقوق است که پژوهش های محققین را منتشر می کند.

علمی پژوهشی سرمایه گذاری خارجی
بررسی تطبیقی اصول داوری تجاری بین المللی با تأکید بر حمایت از سرمایه گذاری خارجی

ساناز اسحاق زاده؛ روح الله آخوندی روشناوند؛ محسن حسینی پویا

دوره 31، شماره 26 ، اسفند 1403، صفحه 1-18

https://doi.org/10.22067/economlaw.2025.91180.1411

چکیده
  امروزه بی‌تردید شایع‌ترین شیوه حل‌وفصل اختلافات ناشی از سرمایه‌گذاری خارجی در تجارت بین‌الملل، داوری است. درج شرط داوری در قراردادهای سرمایه‌گذاری خارجی درواقع نوعی تضمین برای حمایت از سرمایه‌گذاری به‌شمار می‌رود. براین‌اساس داوری و به‌ویژه قوانین و اصول داوری تجاری بین‌المللی مناسب، نو و پیش‌رو در همه کشورها بدون استثنا ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بیع بین الملل
بررسی مکانیزم تعیین و بازنگری قیمت در قراردادهای خرید و فروش ال ان جی

نسیم برخی؛ لادن زرین

دوره 31، شماره 26 ، اسفند 1403، صفحه 19-39

https://doi.org/10.22067/economlaw.2025.87878.1366

چکیده
  از قراردادهای رایج در صنعت گاز قراردادهای خرید و فروش ال ان جی بوده و از مسائل مهم آن به دلیل طولانی مدت بودن، تعیین قیمت و بازنگری در آن می باشد. این مقاله به بررسی رابطه میان تحول نظام تعیین قیمت با شرط بازنگری، ارزیابی تأثیر تحولات جهانی همچون آزادسازی، بیماری همه گیر و جنگ، بر این بازار می پردازد.نویسنده از آخرین مقالات و کتب برای ...  بیشتر

علمی پژوهشی
چالش‌های جمع‌سپاری به عنوان یکی از شیوه‌های تحقق دموکراسی مشارکتی در نظام حقوق اداری ایران

محمدجواد حسینی؛ مجتبی همتی

دوره 31، شماره 26 ، اسفند 1403، صفحه 40-55

https://doi.org/10.22067/economlaw.2024.89327.1391

چکیده
  دموکراسی مشارکتی گونه‌ای جدید از دموکراسی است که تأکید فراوان بر مشارکت عمومی شهروندان در تمامی عرصه‌های عمومی اداره جامعه دارد و انتخابات را وسیله‌ای برای انتخاب زمامداران به عنوان یکی از اشکال مشارکت می‌داند. در این‌گونه از دموکراسی شهروندان در کنار مدیران و حکومت‌گران، تصمیم‌گیرنده و کنشگر اداره امور عمومی جامعه هستند و ...  بیشتر

علمی پژوهشی حقوق مدنی(قراردادها)
چالشهای معیار شناسایی غبن فاحش و افحش در رأی وحدت رویه شماره 821 از منظرحقوقی- اقتصادی

سیدحسن حسینی مقدم؛ حسین حمزه رباطی

دوره 31، شماره 26 ، اسفند 1403، صفحه 56-74

https://doi.org/10.22067/economlaw.2025.85515.1329

چکیده
  حفظ تعادل اقتصادی در قراردادهایِ معوض از تأکیدات حقوق قراردادهاست. معمولا در قراردادهای معوض طرفین، خیار غبن فاحش را ساقط می‌کنند. مطابق رأی وحدت رویه شماره 821، سقوط خیار غبن فاحش، منصرف از مرتبه اعلای غبن است که عرفاً «فاحش» دانسته می‌شود.چالش‌های پیش‌روی محاکم و مدعی غبن، چگونگی شناسایی غبن فاحش از افحش می‌باشد. در ماده ...  بیشتر

علمی پژوهشی
تبیین ضرورت تنظیم‌گری جامع‌نگر، مبتنی بر مرور انتقادی مقالات علمی – پژوهشی داخلی (2023 – 2020)

سید عابد رضایی؛ محمد وزین کریمیان؛ زهرا هادی‌زاده اصفهانی

دوره 31، شماره 26 ، اسفند 1403، صفحه 75-101

https://doi.org/10.22067/economlaw.2024.88472.1375

چکیده
  مداخله حقوقی در حوزه‌ی اقتصاد، مقررات‌گذاری و نهاد دولتی، تنها تعریف، ابزار و نهاد در حوزه‌ی تنظیم‌گری نیستند؛ به‌خصوص اگر ریشه‌ی برخی از مسائل و مفاهیم مرتبط با حوزه‌ی تنظیم‌گری را بتوان در حوزه‌ی علمی رشته‌های دیگری غیر از حقوق و اقتصاد، جستجو نمود. هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی گستره‌ی علمی، مفهومی، ابزاری و نهادی در ...  بیشتر

علمی پژوهشی قرار دادهای بین المللی
امکان سنجی داوری تجاری بین المللی برای حل و فصل اختلافات زیست محیطی

هادی صالحی؛ علی امیری؛ آرتین جهانشاهی

دوره 31، شماره 26 ، اسفند 1403، صفحه 102-124

https://doi.org/10.22067/economlaw.2025.88000.1370

چکیده
  داوری تجاری بین‌المللی به عنوان یکی از متداول ترین شیوه های جایگزین حل‌و‌فصل اختلاف، در مناصبات تجاری، سبقه طولانی دارد. چالش‌ها و خسارات مرتبط با محیط زیست همواره در دیوان‌های داوری مطرح بوده است. توسعه سریع قانون‌گذاری در حیطه حفاظت از محیط‌زیست، به‌ویژه در خصوص تغییرات آب‌وهوایی، بر ماهیت دعاوی ارائه شده توسط دولت‌ها و ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
توثیق دارایی‌های دیجیتال

نسرین طباطبائی حصاری؛ غزاله صحرانورد

دوره 31، شماره 26 ، اسفند 1403، صفحه 125-145

https://doi.org/10.22067/economlaw.2024.89930.1403

چکیده
  افزایش ارزش‌ دارایی‌های‌دیجیتال، مباحث جدیدی از جمله امکان توثیق این دارایی‌ها و ضرورت تنظیم احکام خاص برای آنها را مطرح نموده است. توسعه دارایی-های‌دیجیتال در اقتصاد ایران و به‌ویژه پذیرش توثیق آن توسط موسسات موازی سیستم بانکی درعمل، تعیین احکام و آثار حقوقی آن را ضروری می‌نماید. مسئله آن است که وثیقه‌سپاری دارایی‌های‌دیجیتال ...  بیشتر

علمی پژوهشی قراردادها
تحلیلی بر معیار «کمک به توسعه اقتصادی دولت میزبان» برای تحقق مفهوم قراردادهای سرمایه‌گذاری تحت کنوانسیون داوری ایکسید

محمد جواد عبداللهی؛ محمد کریمی

دوره 31، شماره 26 ، اسفند 1403، صفحه 146-161

https://doi.org/10.22067/economlaw.2025.91568.1417

چکیده
  کنواسیون ایکسید در حل و فصل اختلافات سرمایه‌گذاری به دلائل متعدد، تعریفی از قراردادهای سرمایه گذاری ارائه نمی دهد که این وضعیت سبب شده رویه قضایی در پرونده های متعدد داوری سرمایه گذاری بین المللی سعی در تبیین قیود مرتبط با احراز قراردادهای سرمایه گذاری نماید. در این مسیر، معیار «کمک به توسعه اقتصادی دولت میزبان»، در میان مراجع ...  بیشتر

علمی پژوهشی
تحلیل حقوقی و اقتصادی مفاد ماده یک قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول

محسن علیجانی؛ محمد هادی جواهرکلام

دوره 31، شماره 26 ، اسفند 1403، صفحه 162-184

https://doi.org/10.22067/economlaw.2024.89080.1386

چکیده
  در این مقاله، ماده یک قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول، از منظر حقوقی و اقتصادی، با روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و با هدف تبیین اعمال حقوقی که باید در «سامانه ثبت الکترونیک اسناد» ثبت شوند و ضمانت اجرای معاملات ثبت‌نشده و نیز مبانی وضع ماده یک از منظر تحلیل اقتصادی (تحلیل پیشینی) و توجیه اقتصادی احکام و آثار ماده مزبور ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
رهیافت آسیب‌شناسانه به نظام مالیاتی افغانستان در پرتو اصول مالیاتی

ارین قاسمی؛ علیرضا محسنی

دوره 31، شماره 26 ، اسفند 1403، صفحه 185-202

https://doi.org/10.22067/economlaw.2024.88871.1383

چکیده
  مالیات و سیاست‌های مالیاتی را در اقتصاد کشور حائز وصفی حیاتی است. برخورداری از نظام مالیاتی کاربردی و موفق کشور را به سمت توسعه هدایت کرده و معضلات اقتصادی و اجتماعی را می کاهد. نظام مالیاتی همواره تابع سیاست‌های کلان اقتصادی حکومت است و دولت برای الزام به این سیاست‌ها به ابزار قانون متوسل می‌شود. پژوهش حاضر، با جمع‌آوری منابع کتابخانه‌ای-اینترنتی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی حقوق تامین اجتماعی
ماهیّتِ حقوقی دارایی‌های صندوق بازنشستگی کشوری

مجتبی قاسمی؛ احمد پنجه پور

دوره 31، شماره 26 ، اسفند 1403، صفحه 203-219

https://doi.org/10.22067/economlaw.2025.87002.1355

چکیده
  صندوق‌های مستمری نقشی مهم و حیاتی در تامین مالیِ مصرف دوران بازنشستگی افراد در اقتصادهای مدرن بازی می‌کنند. این صندوق‌ها در فرآیند بلوغ خود از محل کسور بازنشستگی دریافتی از مشترکین خود اقدام به انباشت انواع دارایی می‌کنند تا از محل بازدهی آنها بتوانند بخشی از تعهدات مالی خود به مشترکین را در آینده تامین مالی کنند. در ایران یکی از ...  بیشتر

علمی پژوهشی حقوق بین الملل اقتصادی
تحریم‌های اقتصادی اتحادیه اروپا: مشروعیت، سازوکارهای اجرایی و چالش‌های حقوقی

رکسانا نیکنامی

دوره 31، شماره 26 ، اسفند 1403، صفحه 220-238

https://doi.org/10.22067/economlaw.2025.90133.1404

چکیده
  تحریم‌های اقتصادی یکی از ابزارهای اصلی سیاست خارجی اتحادیه اروپا در راستای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی است. این ابزار همواره با چالش‌های حقوقی و اجرایی روبرو بوده‌است. نوشتار حاضر به بررسی چارچوب تحریم‌های اتحادیه اروپا از منظر نظریه قدرت هنجاری پرداخته است. پرسش اصلی بر این مبنا است که بنیان مشروعیت هنجاری تحریم‌های اتحادیه اروپا ...  بیشتر

کارآیی اقتصادی شرط وجه التزام برای مبیعِ مستحق للغیر درآمده (فراتر از آرای وحدت رویه شماره 733 و 811)
دوره 28، شماره 20 ، اسفند 1400، ، صفحه 197-217

https://doi.org/10.22067/economlaw.2022.41908

چکیده
  از مهم‌ترین نگرانی‌های خریداران، مواجه‌شدن با مستحق للغیر درآمدن مبیع و سپس مسئله نحوه استرداد ثمن و غرامات وارده از رد و بطلان معامله فضولی، جهت اعاده قدرت خرید وی نسبت به نوع مبیع فضولی در زمان اعلان بطلان معامله بر بنیاد رأی وحدت رویهشماره 733 و 811 و مواد 263، 325 و 391 قانون مدنی است، که فضول را ملزم به پرداخت غرامات ناشی از کاهش ارزش ...  بیشتر

پژوهشی در مالکیت گنج و میراث فرهنگی و قوانین مربوط به آن
دوره 21، شماره 6 ، بهمن 1393

https://doi.org/10.22067/le.v21i6.24180

چکیده
  در قوانین موجود درباره گنج و میراث فرهنگی، موارد قابل توجهی از محدود ساختنِ مالکیتهای خصوصی گنج، دفینه و آثار تاریخی- فرهنگی دیده می شود, از جمله ماده 562 قانون مجازات اسلامی که هرگونه کاوش به قصد به دست آوردن اموال تاریخی – فرهنگی را ممنوع دانسته و مرتکب را به حبس از شش ماه تا سه سال و ضبط اشیای مکشوفه محکوم می کند. و کسی که این اموال ...  بیشتر

اعتبار شرط وجه التزام در دیون پولی؛تحلیل رأی وحدت رویه شماره 805 هیأت عمومی دیوان عالی کشور
دوره 29، شماره 21 ، مرداد 1401، ، صفحه 303-340

https://doi.org/10.22067/economlaw.2022.74203.1122

چکیده
  چکیده:پیش بینی وجه التزام در تعهدات پولی اگرچه رایج است اما ترویج آن موجب نگردیده تا ماهیت و احکام آن بدون اختلاف مورد قبول حقوقدانان باشد. بنا به طبع این تعهدات، ریشه اختلافات به ماهیت پول و حرمت ربای قرضی بر می گردد. اگرچه ضرورت بانکداری نوین موجب گردید تا قانونگذار در قانون عملیات بانکداری بدون ربا با شرایطی مطالبه مازاد بر مبالغ ...  بیشتر

تحلیل رأی وحدت رویه شماره 733 هیأت عمومی دیوان عالی کشور؛ با تأکید بر ماهیت پول و تمایز کاهش ارزش پول، خسارت تأخیر تأدیه و خسارت ناشی از افزایش قیمت‌ها
دوره 27، شماره 17 ، خرداد 1399، ، صفحه 1-24

https://doi.org/10.22067/lowecon.2021.47236.0

چکیده
  در این مقاله، رأی وحدت رویه شماره 733 هیأت عمومی دیوان عالی کشور، با روش توصیفی تحلیلی و با هدف تعیین خسارت قابل جبران در فرض مستحق للغیر درآمدن مبیع، تحلیل شده است. ظاهر رأی نشان می‌دهد که تنها کاهش ارزش پول بر مبنای نرخ تورم قابل جبران بوده و خسارت ناشی از افزایش قیمت‌ها از شمول رأی خارج است؛ این در حالی است که اختلاف شعب دادگاه‌های ...  بیشتر

سقف وجه التزام در تعهدات پولی با نگاهی نقادانه به رأی وحدت رویه شماره 805 دیوان عالی کشور
دوره 29، شماره 22 ، بهمن 1401، ، صفحه 348-321

https://doi.org/10.22067/economlaw.2022.73972.1114

چکیده
  حدود اعتبار وجه التزام قراردادی در تعهدات پولی، همواره از موضوعات بحث برانگیز در نظام حقوقی ایران بوده است؛ با توجه به مواجهه نهادهایی نظیر شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام با خسارت تأخیر تأدیه در طول زمان، علیرغم تصویب قوانینی نظیر قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی در سال 1379، همچنان این سؤال در نظام حقوقی ...  بیشتر

ابر واژگان